Kişilerin istemedikleri durumlar karşısında gösterdikleri bir tepki olarak öfke nöbeti, travmalar ve birbirinden farklı psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. İnsanların olaylara ve kişilere karşı öfke duygusu geliştirmesi normal bir durum olarak değerlendirilebilir. Fakat kişilere ve olaylara karşı geliştirilen öfke duygusunun insanlarda normal sınırı aşması halinde, verilen tepkinin dışarıya karşı öfke nöbeti olarak yansıması söz konusu olabilir.

Kontrol dışı bir tepki olarak da değerlendirebileceğiniz ani öfke patlaması hem çocuklarda hem de yetişkinlerde yaşanan ve tedavi gerektiren psikolojik bir problemdir. Ağlama ve öfke nöbetinin nedenleri her kişide farklı travmatik olayların sonucu olarak ortaya çıkabilir. Aynı zamanda yetişkin ve çocuklarda birbirinden farklı belirtiler şeklinde gösterebilir.

Ağlama ve Öfke Nöbetleri Nedir?

İnsanların hoşuna gitmeyen durumlar karşısında öfkelenmesi ve buna bağlı olarak gösterdikleri tepkiyi kontrol edememesi öfke kontrol bozukluğu olarak tanımlanabilir.

Öfke duygusunun hissedilme dereceleri farklıdır. Kimileri öfkeyi yaşamını çok etkilemeyecek düzeyde hissedebilirken, kimileri öfkenin şiddetini yoğun hissedebilir. Dolayısıyla kişilerin yoğun olarak hissettiği öfke duygusu kendini ilk olarak fizyolojik etkileriyle ortaya çıkarırken, daha sonra psikolojik boyutlara ulaşıp ağlama krizi gibi davranışsal olarak kendini gösterir. İnsanlar öfke nöbeti geçirdiği sırada, öfke duygusuna onları iten birbirinden farklı güdüleyici duyguları yoğun olarak yaşar. Böylece öfke nöbeti süreleri, kişilerin yaşadıkları güdüleyici duyguların yoğunluğu ve geçmiş travmatik etkilerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Ağlama ve Öfke Nöbeti Belirtileri Nelerdir?

Öfke duygusunun kontrol edilememesi şeklinde ortaya çıkan öfke nöbeti belirtileri fiziksel ve duygusal olmak üzere iki farklı şekilde ortaya çıkar. Öfkesini kontrol etmek ve edemediği durumlarda psikolojik terapi görmek isteyen kişiler, kendilerinde birtakım davranış ve fiziksel semptomları gözlemlemesi gerekir. Öfke ve ağlama nöbetinin genel belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Olaylar ve kişilerin söylemleri karşısında öfkelenerek davranışlarının kontrol edilememesi
• Sürekli olarak öfkelenmek, bundan dolayı iş arkadaşları ve sosyal çevre ile sorun yaşamak
• Sinirliyken saldırgan davranışlarda bulunmak
• Genellikle kızgın ve öfkeli hissetme durumu
• Düşüncelerin kontrol edilmesinde zorluk yaşamak
• Başkalarına zarar vermek ve intikam alma düşüncesini sık sık aklından geçirmek
• Çevre tarafından sinirlilik ve öfke hali ile ilgili şikâyet ve öneriler duymak
• Tansiyon yükselmesi ve kalp çarpıntısı
• Tükenmişlik sendromu
• Baş ağrısı yaşamak
• Vücudun genelinde karıncalanma hissi ve göğüs sıkışıklığı

Bahsedilen öfke kontrol bozukluğu belirtileri gösteren kişilerin uzman bir psikologdan randevu alarak öfke kontrolü için terapiye başlaması faydalı olabilir.

Öfke Kontrol Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Kişilerde öfke kontrol bozukluğu çocukluk döneminde başlar. Öfke kontrol bozukluğu belirtileri olarak seyreden birçok davranışsal ve fiziksel semptomlar, çocukluk evresinde gelişme gösterir. Kişilerin zorlayıcı, stres yaratıcı ve üzücü durumlar karşısında sergiledikleri tepkisel davranışlar, yoğun öfke duygusunun birer neticesidir. Çocuklarda öfke nöbetleri, aile içi iletişimden yıkıcı travmatik olaylara kadar birçok farklı etmenden kaynaklanabilir. Yetişkinler ise, çocukluk döneminde yaşadığı travmalar, nörolojik hastalıklar ve çevresel zorlayıcı etmenler nedeniyle öfke nöbeti yaşayabilir. Öfke nöbetinin nedenleri, çocukluk ya da ergenlik döneminde yaşanan travmatik olaylar ve epileptik karakter olarak iki farklı sınıfta kategorize edilebilir.

·       Epileptik Karakter

Epileptik karakter psikiyatride geçen bir tipleme kavramıdır. Epilepsi bir nörolojik hastalık olarak, çocuklarda ve yetişkinlerde bayılma olarak kendini gösterir. Özellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan epilepsi hastalığının erken yaşta tedavi edilmesi, ileri de yaşanabilecek öfke kontrol bozukluğunun önlenmesinde faydalı olabilir.

·       Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Yaşanan Travmalar

Öfke kontrolüne yönelik yapılan bilimsel araştırmalar neticesinde kişilerin sergiledikleri şiddet veya yüksek tepkisel davranışların temelinde çocuklukta yaşanan şiddet ve ergenlik döneminde maruz kalınan cinsel tacizler olduğu görülebilir. Ergenlik döneminde yaşanan cinsel taciz gibi travmalar sonucunda da öfke duygusunun bastırılması, ileri süreçlerde kişilerin olaylar karşısında öfkelerini kontrol edememelerine neden olabilir.

Çocuklarda Öfke Nöbeti

Çocuklar istedikleri bir durumun gerçekleşmemesi halinde birtakım tepkisel davranışlar sergileyebilir. Aynı zamanda kendilerini dışarıya karşı korumak içinde öfke nöbeti belirtileri olarak ortaya çıkan birtakım davranışlarda bulunabilir. Psikolojik terapiler sonucunda çocuklarda öfke nöbetleri olarak belirlenen temel nedenler şöyle sıralanabilir:

• Duygu durum ve kaygı bozuklukları
• Zekâ geriliği
• Anne – babaların çocukları ile ortak dili konuşamaması
• Çocukların duygusal tatminsizlikler yaşaması
• Teknoloji bağımlılığı
• Çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan cinsel travmalar
• Yaşıtları tarafından zorbalığa uğramak
• Sürekli olarak engellenmesi
• Aile içi şiddete maruz kalmak

Öfke Nöbetinin Sonuçları Nelerdir?

Kişilerin belirli dönemlerde yaşadıkları öfke kontrol bozukluğu, davranışların çok ileri düzeylere gitmemesi ve sık sık yaşanmaması halinde normal olarak kabul edilebilir. Günlük yaşam içerisinde iş, aile ve eğitim gibi birçok farklı alanın kişilere yüklediği sorumluluklar, zaman içinde duyguların yoğun yaşanmasına bağlı olarak öfke patlamaları şeklinde sonuçlanabilir.

Günlük hayat akışında trafikte, iş ortamında, alışverişte ve aile içerisinde öfke duygusunun yoğun hissedilmesi sonucunda birtakım davranışsal tepkiler gösterebilirsiniz. Gerek olaylara gerekse kişilere karşı sergilediğiniz bu davranışlar, yaşanan olaylara ve hissedilen duygunun yoğunluğuna bağlı olarak farklı sürelerde gerçekleşir. Ancak sakinleşme halinde sonlanan çocuklarda ve yetişkinlerde öfke nöbetleri, toplum içerisinde hoş karşılanmadığı için kişileri sosyal yaşamlarında istemedikleri bir konuma sürükleyebilir. Bu nedenle öfke nöbeti geçiren kişiler uzman psikolog eşliğinde profesyonel bir terapi sürecine başlayarak, öfkelerini kontrol edebilmeyi öğrenebilirler.

Öfke Nöbeti Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Yetişkinler ve çocuklar istemedikleri ve hoşnut olmadıkları olaylar karşısında sürekli olarak öfkelerini kontrol edemedikleri zaman, profesyonel bir yardım alması gerekebilir. Öfke nöbeti tedavisi psikoterapi seansları ile çözüme kavuşturabilir. Fakat terapilerden arzulanan sonucu alabilmek için, öncelikle terapi görecek olan kişilerin öfkelerini kontrol etmekte istekli olmaları gerekir.

Öfkenin kontrol edilememesi halinde ortaya çıkan ağlama krizleri ve öfke nöbeti, tedavi edilmediği sürece uzun vadede çeşitli hastalıkların oluşmasına zemin hazırlayabilir.

·       Kalp Hastalıkları

Kişilerin özellikle çocukluk dönemlerinde biriktirmiş oldukları öfke zaman içinde kalp damar tıkanıklıklarına yol açabilir. Aynı zamanda öfke nöbetlerinin fiziksel semptomları arasında yer alan kalp ritim hızındaki artış, zamanla kalp krizi geçirme riski ile doğru orantılı bir seyir izleyebilir.

·       Ruhsal Bozukluklar

Öfke nöbetlerinin temel nedenlerinden biri olan birikmiş öfke, zaman içinde kişileri depresyon ve kaygı bozuklukları gibi psikolojik hastalıklara sürükleyebilir. Öfke duygusunun birikmesi ve depresyon, karşılıklı etkileşim olarak birbirini besleyen önemli etkenlerdir.

·       Şeker Hastalığı

Öfke duygusunun yoğun ve sürekli olarak yaşanması, kişileri sadece ruhsal ve psikolojik anlamda etkilemez. Aynı zamanda fiziksel birtakım semptomlara da sebep olabilen öfke birikimi, metabolizmanın bozucu etkileri neticesiyle zaman içinde şeker hastalığının yaşanmasına sebep olabilir.

·       Hipertansiyon

Hipertansiyon kan damarlarının duvara yaptığı yüksek basınç olarak tanımlanabilir. Öfke duygusunun yoğun olarak yaşanması nedeniyle zaman içinde damar duvarlarına yapılan yüksek basınç, damarların elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir. Böylece öfke duygusunun birikimi nedeniyle kişilerde kalıcı olarak hipertansiyon hastalığı oluşabilir.

·       Gen Sorunları

Her insanın genetiğinde birtakım hastalıklar olabilir. İnsanlar yaşamı boyunca genlerinde yer alan bu hastalıkların ortaya çıkarılmaması halinde sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürebilir. Fakat öfke duygusunun kontrol edilememesi, genlerin içinde yer alan bu hastalıkları aktifleştirebilir.

Öfke Nöbeti Nasıl Önlenir?

Öfke kontrol bozukluğu nedeniyle terapi görülen süreçte, kişiler yalnızca terapi ile bağlı kalmamalıdır. Aynı zamanda öfkenin kontrol edilebilmesi ve ağlama krizi gibi davranışların engellenmesi için birtakım davranış stratejileri geliştirilebilir.

Psikoterapi uygulamaları yetişkinlerde öfke nöbetleri olarak seyreden dürtüsel davranışları sonlandırmakta oldukça etkilidir. Uzman psikologlar kişilerin yaşadığı öfke kontrol bozukluğunun nedenlerini belirleyip, uygun olan davranış terapi yöntemini gerçekleştirir. Her kişide farklı psikoterapi yönteminin uygulanmasını gerekli gören psikologlar, kişilere öfke duydukları sırada birtakım davranış geliştirmeleri konusunda yardımcı olur.

Ağlama ve Öfke Nöbeti Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

İnsanlar ani öfke patlaması yaşaması durumunda öncelikle nefes alma egzersizleri gibi birtakım gevşeme stratejilerini uygulayabilir. Psikologların da yönlendirdiği gibi öfkeli olduğunuzda düşüncelerinize odaklanmak için kendinize zaman tanımalı, daha sonra karşınızdaki kişi veya duruma karşı tepki vermelisiniz.

Kişilere uygulanan öfke nöbeti tedavisi sırasında en başarılı çözümler sunan stratejilerden biri de bilişsel yeniden yapılandırmadır. Bilişsel yeniden yapılandırma ile öfkeli olduğunuz zamanlarda içsel negatif düşüncelerinizi olumluya yönlendirebilir ve abartılı düşüncelerinizi normalize edebilirsiniz.

Öfke nöbeti geçirdiğiniz veya öfkenizi kontrol etmekte zorlandığınızda yaşadığınız problemi çözmeye odaklı düşünmeli, daha sakin ve etkili iletişim yöntemlerini tercih etmelisiniz. Aynı zamanda davranışsal stratejiler ve psikoterapi seanslarına ek olarak, günlük fiziksel egzersizlere zaman ayırabilirsiniz. Böylece egzersiz yaptığınız sırada yaşadığınız öfke duygusuna bağlı olarak gelişen endorfin hormonunu serbest bırakabilir, öfkenizi zaman içinde kontrol etmeyi deneyimleyebilirsiniz.