Majör depresif bozukluk, günümüzün en sık karşılaşılan psikolojik sorunlarından biridir. Genetik yollarla aktarılan ya da çevresel faktörlere bağlı olarak gelişen bu ruhsal bozukluk, birçok insan hayatını olumsuz yönde etkilemektedir.
Uyku ve beslenme düzensizliği, sağlıksız bir yaşam ya da bunun gibi çeşitli etkenler ruh sağlığını önemli ölçüde etkileyen etkenler arasında yer alır. Bu gibi durumlar çoğu zaman çeşitli ruhsal bozukluklara neden olurken, bunlardan biri de majör depresyondur. Majör depresif bozukluk olarak da ifade edilen bu ruhsal bozukluk, hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
Günlük hayatta birçok insan açısından ruh sağlığı ne yazık ki geri plana atılabilmektedir. Fakat majör depresyon hangi nedene bağlı olarak gelişirse gelişsin, kesinlikle geri plana atılmaması gereken, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir bozukluktur.
Majör Depresif Bozukluk (Majör Depresyon) Nedir?
- İşten ayrılmak,
- Duygusal bir ilişkinin sonlanması,
- Bireyin alıştığı düzeni kaybetmesi,
- Okulda başarısız olması,
- Sevdiği birini kaybetmesi
gibi durumlar neticesinde mutsuz, umutsuz, kırılmış ya da karamsar hissetmesi son derece olağan bir durumdur.
Bu gibi duygular her insan için temel duygular olarak nitelendirilirken, tecrübe edilen olumlu ve olumsuz her olay karşısında bu gibi duyguları kısa süreli olarak hissedebilmek mümkündür.
Birçok insanın bu duygu durumları deneyimlemesi depresyon olarak ifade edilirken, depresyonun, başka bir deyişle majör depresif bozukluğun bir tür duygu durum bozukluğu olduğundan bahsedebilmek de mümkündür. Majör depresif bozukluk; bireyin iki hafta ya da daha uzun süreli olarak işlevselliğini ve günlük hayatını olumsuz yönde etkileyecek kadar üzgün ya da depresif hissetmesi olarak tanımlanabilmektedir.
Majör depresyon, bireyin duygularını, düşünce yapısını ve günlük yaşamını büyük ölçüde etkileyen bir ruhsal bozuktur. Herhangi bir yaşta ya da zamanda görülebilirken, erkeklere kıyasla kadınlarda majör depresyon daha sık görülebilen bir durumdur.
Majör Depresif Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?
Majör depresyon pek çok farklı şekilde kendisini gösterebilen bir bozukluktur. Genellikle nedenine ve belirtilerine göre değişiklik gösteren majör depresif bozukluğun çeşitleri şu şekilde örneklendirilebilir:
Mevsimsel Depresyon
Güneş ışınlarının daha az görülmeye başlandığı mevsimlerde ortaya çıkan mevsimsel depresyon, sıklıkla karşılaşılan ruhsal bozukluklardan biridir. Çoğunlukla sonbahar ve kış mevsimlerinde görülür.
Psikotik Depresyon
Ruhsal çöküntü semptomlarıyla beraber görülen psikotik semptomlardan meydana gelir. Psikotik olarak majör depresyonda olan kişiler; olmayan şeyleri görme (halüsinasyon), başkalarına karşı ciddi bir şüpheyle yaklaşmak (paranoya) ya da batıl inanışlar (sanrı) olarak ifade edilebilir. Diğer depresif bozukluk türlerine kıyasla daha kolay ayırt edilebilecek belirtilere sahiptir.
Melankolik Depresyon
Günlük hayatta yapılan bütün aktivitelere karşı isteksiz olma durumu olarak ifade edilir. Bu türden bir ruhsal bozuklukla karşı karşıya olan bireyler kendisini aşırı derecede üzgün hissederken, aynı zamanda içine kapanmaktadır.
Premenstrüel Dismorfik Bozukluk
Regl dönemindeki kadınlarda görülen ve birkaç hafta boyunca devam eden bir ruhsal bozukluk türüdür. Bu dönemde kadınların iştahında ciddi ölçüde artış görülürken, aynı zamanda yorgunluk, tükenmişlik, sinirlilik ve bunun gibi ruhsal değişimler görülebilir.
Kadınlarda ve Erkeklerde Majör Depresyon
Hamilelik, lohusalık, regl dönemi ve menopoz gibi kadınlara özgü dönemler nedeniyle depresyon sorunu, erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülen bir durumdur. Bu durumu kadınlar ve erkekler açısından ayrıca incelemek gerekirse;
Kadınlar Majör Depresyon
Kadınların majör depresyonla karşı karşıya kalma ihtimali erkeklere kıyasla iki katı fazladır. Bunun nedeniyse kadınların ergenlik ve regl dönemleri, hamilelik, menopoz, lohusalık gibi dönemlerde hormonlar nedeniyle sık sık ruhsal değişimler yaşamasıdır. Bu gibi durumlar, kadınların bu türden ruhsal bozukluklara sahip olma ihtimalini artırmaktadır.
Erkeklerde Majör Depresyon
Erkeklerde majör depresyon ise kadınlara kıyasla daha az görülen bir durumdur. Bu gibi bir ruhsal bozukluğa sahip olan erkekler, çoğunlukla bu durumdan çevresindekilere bahsetmemeyi tercih eder.
Erkeklerde görülen depresyonun belirtileri genellikle çabuk sinirlenme, genel bir sinirlilik hali, hatta kötü alışkanlık edinme olarak kendisini gösterir. Ayrıca duygularını bastırma ya da başkalarına karşı şiddet eğilimi gösterme konusunda kontrollü değildirler.
Majör Depresif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bireyin yaşam kalitesini düşüren ve günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen majör depresyon belirtileri şunlardır:
- Bireyin devamlı olarak kendisini depresif, mutsuz ve kederli hissetmesi
- Geleceğe yönelik umutsuzluğa kapılması
- Uyku düzeninde bozukluk
- Devamlı olarak kendisi yorgun, halsiz ve bitkin hissetmesi
- Ölüm ya da intiharla alakalı olarak tekrar eden düşünceler
- Konsantrasyon sorunları ve karar vermede güçlük çekme
- İştah değişimine bağlı olarak aşırı kilo alma ya da kilo verme
- Hiç uyuyamama ya da çok fazla uyuma
- Bireyin hemen her gün kendisini değersiz ve suçlu hissetmesi
- Yaşam aktivitelerine karşı ilginin azalması, aktivitelerden hiç zevk alamama
- Dinlenememe, yavaş düşünme, yavaş hareket etme
Majör Depresif Bozukluk Nedenleri Nelerdir?
Majör depresif bozukluğun nedenleri genellikle psikolojik ve biyolojik nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu nedenlerin bazılarına örnek göstermemiz gerekirse;
- Aile bireylerinden herhangi birinde daha önce görülen ruhsal bozukluk,
- Beyindeki bazı farklılıklar,
- Uyku bozuklukları,
- Travmatik yaşantılar,
- Yoğun stres altına kalma,
- Olumsuz yaşam koşulları majör depresyon için biyolojik ve psikolojik nedenler olarak örneklendirilebilir.
Majör Depresyonu Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
Majör depresif bozukluğu tetikleyen faktörleri şu şekilde örneklendirebiliriz:
- Bireyin sevdiği birini kaybettikten sonra yaşadığı yas
- İlişkilerdeki iletişim problemleri
- Bireyin sevdiği insandan ayrılması
- Fiziksel, duygusal ya da cinsel istismar
- Sosyal izolasyon ya da bireyin kendisini bir başkasına muhtaç hissetmesi
- Mezun olma, taşınma, emeklilik ya da iş değiştirme gibi majör hayat olayları
Kronik Depresyon ve Majör Depresyon Arasındaki Fark Nedir?
Kronik depresyon ile majör depresyon arasında en temel fark belirtilerinin daha az görülmesidir. Kronik depresyonla karşı karşıya olan bireyler hayatın devamlı olarak bu şekilde devam edeceğini düşünür. Üstelik bunun çözülebilecek bir durum olduğunun farkına çoğu zaman varamaz. Bireyin en az iki yıldır neşe, heyecan, cinsel istek gibi duyguları hissetmemesi durumunda kronik depresyondan şüphelenilmesi gerekir.
Majör depresyonsa çoğu zaman kronik olana kıyasla daha şiddetli belirtiler gösterir. Distimi ve majör depresif bozukluğun belirtileri hemen hemen aynıdır. Fakat distimide bu belirtiler daha az şiddetli ve uzun süreli olarak görülebilir. Dolayısıyla distiminin majör depresona kıyasla anlaşılabilmesi daha güçtür.
Majör Depresyon Tanısı Nasıl Konulur?
Majör depresyon tanısı ancak bir uzman psikolog tarafından konulabilir. Bu durumda uzmanlar danışanları belirli testler uygulamaktadır. Bu testlerden biri DSM’dir.
- Aşağıdaki DSM 5 kriterlerinin en az 5’ini 15 gün boyunca taşıyan bireyler için 1 ya da 2 kesinlikle bulunmalı) bu tanı konulabilmektedir. DSM 5 kriterleri şunlardır:
- Depresif duygu durum
- İlgi-istek azalması
- İştah artması ya da azalması
- Konsantrasyon güçlüğü
- Uyku azalması ya da artması
- Psikomotor yavaşlama
- İntihar eğilimi
- İşlev kaybı
- Suçluluk değersizlik hissi
- İşlev kaybının bulunması
- Semptomatoloji bir madde kullanımına ya da genel tıbbi durumuna bağlı olmaması
- Hiçbir zaman manik ya da hipomanik nöbet görülmemesi
- Farklı bir ruhsal rahatsızlıkla açıklanamaması
Majör Depresyon Görülme Riski Kimlerde Daha Fazladır?
Majör depresyonun görülme riski fazla olan kişiler genellikle sevdiğini kaybeden, kurulu düzeni bozulan, ciddi bir travma yaşayan ya da istismara uğrayan kişiler olarak örneklendirilebilir.
Majör Depresyonda Olan Birine Nasıl Yaklaşılmalıdır?
Majör depresyonda olan kişilere yaklaşım son derece önemli bir konudur. Bu gibi ruhsal bir bozuklukla karşı karşıya olan birine yapılabilecek en temel yardım; iyi hissetmesini sağlamak ve tedavisini desteklemektir. Doktor randevuları ve terapiler konusunda bireyi desteklemek, ilaç kullanan hastaların ilaçlarını düzenli olarak kullandığından emin olmak önemlidir. Majör depresif bozukluğa sahip olan bireylerin kendisini huzursuz hissetmesine neden olan durumlar için sabırla yaklaşmak, yargılamadan dinleyip anlamaya çalışmak son derece kıymetlidir. Ayrıca tanısı koyulmayan ve majör depresif bozukluktan şüphelenilen bireylerin de mutlaka bir uzman psikolog ile görüşmesi sağlanmalıdır.
Majör Depresif Bozukluktan Kurtulmanın Yolları Nelerdir?
Majör depresif bozukluktan kurtulmak için uzmanlar tarafından önerilen pek çok farklı yol ve yöntem bulunur. Bunların başında elbette majör depresyon tedavisi ve dolayısıyla terapi gelir. Fakat bunun dışında uzmanlar tarafından önerilen bazı yolları şu şekilde örneklendirebiliriz:
Egzersiz ve Spor
Spor, egzersiz ve diğer fiziksel aktiviteler majör depresif bozukluğu yenebilmenin en iyi yollarından biridir. Genellikle yataktan kalkmak istemediğiniz durumlarda dahi yerinizden kalkarak bulunduğunuz ortamda bir tur atmanız bile yeterli olacaktır.
Stres Yönetimi
Stres, depresif bozukluğu tetikleyen en önemli faktörlerden biridir. Dolayısıyla stres yönetimi sayesinde bu durumun üstesinden gelebilmeniz mümkündür.
Aromaterapi
Depresif bozukluğu yenebilmenin bir diğer yolu da aromaterapidir. Aromaterapi, stresi azaltan ve ruhsal sakinliği sağlayan bir yöntemdir. Dolayısıyla bu türden ruhsal sorunlar için birçok uzman tarafından önerilmektedir.
Meditasyon
Meditasyonun ruhsal bozukluklar üzerinde çok ciddi bir etkisi olduğu bilinmektedir. Bu yöntemin stresi azaltması, ruhsal sakinliği koruması, uyku kalitesini artırması gibi faydaları sayesinde depresif bozukluğun üstesinden gelebilmek mümkündür.
Ruh Sağlığını Destekleyen Beslenme Alışkanlıkları
Majör depresif bozukluktan kurtulmanın bir diğer yolu da ruh sağlığını destekleyen beslenme alışkanlığı edinmektir. Tavuk, badem, kefir, ceviz, fındık, ananas gibi triptofan açısından zengin olan besinler, vücuda serotonin hormonu salgılamaktadır.
Sosyal İlişkiler
Sağlıklı sosyal ilişkiler, depresif bozukluğun üstesinden gelebilmenin en iyi yolları arasında yer alır. Genellikle bu gibi durumlarda bireyler yalnız kalmayı isterken, bu durum bireyin daha ciddi bir ruhsal sorun yaşamasına neden olur. Dolayısıyla dışarı çıkmak, insan içine karışmak, yeni yerler keşfetmek, sosyal ilişkiler kurmak depresyon ve bu gibi ruhsal bozuklukları yenme konusunda önemli bir fayda sağlayacaktır.
Bir Uzman Desteği
Bireyin kendi başına depresif bozukluk sorununun üstesinden gelememesi durumunda mutlaka bir uzman desteğine başvurması gerekir. Majör depresyon tedavisi bu anlamda en etkili olan yöntemlerden biri olarak nitelendirilir. Tek başına bu sorunu aşamayan bireyler, uzman klinik psikolog desteğiyle depresif bozukluğun kaynağını öğrenebilmekte ve nasıl başa çıkabileceğiyle alakalı bilgi edinebilmektedir.
Sizde kendinizde ya da bir yakınınızda majör depresif bozuktan şüpheleniyorsanız, yaşam kalitesini artırmak ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek adına uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz.
