Her insanın gerçekleştirmek istediği hedefleri ve hayalleri vardır. Mesela üniversiteyi kazanmak, işinde yükselmek, hayal ettiği mesleği yapmak için hayal ve hedeflere birer örnek olarak gösterilebilir. Bu hayalleri gerçekleştirebilmek için istemek yeterli olmazken, motivasyona ihtiyaç duyulur. Motivasyon, kişinin hayallerini hayata geçirmesi için bir güç olarak nitelendirilirken, motivasyon eksikliği durumunda bu hayallerin gerçekleşmesi son derece güç olacaktır.
Bir insanın hayatı boyunca gerekli motivasyona sahip olduğunda başaramayacağı şey yoktur. Fakat bazen her şey yolunda gitmeyebilir ve içten gelen bazı sesler insana başaramayacağını söyleyebilir. Bu gibi durumlarda kişi sahip olduğu motivasyonu kaybettiğinde, kendisini kötü hissetmesine ve başarılı olamayacağını düşünmesine neden olur.
Motivasyon eksikliği, bireyin hayal ettiği şeyleri hayata geçirmek için yeteri kadar heves ve heyecanının olmaması durumudur. Bireyin motivasyon sorunuyla mücadele edebilmesi için ilk olarak neden bu sorunu yaşadığını öğrenmesi gerekir.
Harekete Geçiren Güç: Motivasyon
Motivasyon, insanı hedeflerine doğru iten, amaç odaklı davranmasını sağlayan, yöneten, devam ettiren ve bununla beraber çoğu davranışın arka planındaki güç olarak ifade edilir. Buzdolabı kabağının açmanın ya da bir kitaba uzanmanın arkasında yatan güç spesifik motivasyondur. Bakıldığında her şey için kişiye bir motivasyon olacağını düşünebilmek mümkündür fakat davranışları motive eden en önemli etken için birkaç teori bulunur.
Uzmanlardan bazıları davranışların motivasyonunun içgüdülerden geldiğini düşünür. Bazıları ise biyolojik ihtiyaçlardan olan yeme, içme, uyuma, barınma gibi eylemlerin, başka bir deyişle genel dürtülerin oluşturduğu motivasyonla davranış tanımlamasında bulunur. Bunların dışında bir grup uzmansa insanların hayatında optimal bir uyarılma seviyesi olduğunu ve davranışların arkasındaki motivasyonun söz konusu optimal seviyeye ulaşma isteğinden kaynaklandığını savunur.
Motivasyon sorununa neden olan bazı içsel ve dışsal faktörler bulunur. Dışsal motivasyon, kişinin çevresinden ve dış dünyadan aldığı ödüllerle alakalıdır. Ün, para, saygınlık, çevrenin beklentilerini karşılama, gibi etkenler dışsal motivasyona birer örnek olarak gösterilebilir. İçsel motivasyon ise dışsal faktörlerden tamamen soyutlanmış olarak kişiyi motive eden faktörlerdir. İlgi alanları, hedefler, sevgi, yapılan işi sevme gibi durumlar içsel motivasyonun örneklerindendir.
Motivasyon Eksiliği Nedir?
Motivasyon eksikliği, kişinin bir işi yapmaya yönelik merak, istek, heyecan, heves, ilgi ve heyecanının olmaması durumu olarak tanımlanır. Kişinin yeteri kadar motivasyonunun olmaması, üretkenliğini ve başarısını etkileyen önemli ölçüde etkiler.
Bir işten keyif alabilme, üretkenliği artırabilme, karşılaşılan sorunların ve güçlüklerin üstesinden gelebilme konusunda motivasyonu sağlamak son derece önemlidir. Harekete geçmek için ihtiyaç duyulan içsel gücün adına motivasyon denilir. Başarılı olmak isteyen herkes, etkin performans sergileyebilmek için motivasyona ihtiyaç duyar.
Kaygı ve Stres Motivasyon Eksikliğine Neden Oluyor?
Motivasyonun davranışlar üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurursak, yetersiz motivasyonun yaşam kalitesindeki başarıları da olumsuz yönde etkileyen bir faktör olduğunu söyleyebiliriz. Bir işe başlama, bir işi yapma ya da genel olarak amaç odaklı hareket etmeye karşı hissedilen isteksizlik ve heyecan kaybı gibi durumlar, motivasyon eksikliğinin bir işaretidir.
Kişinin motivasyonu olumsuz etkileyen faktörlerle karşılaştığını fark ettiği an, bu durumun nasıl önüne geçebileceğini düşünmesi gerekir. Çünkü yetersiz motivasyon, çeşitli olumsuzlukları da beraberinde getirir. Yaşama dair heyecanını kaybeden kişiyi hiçbir şey yeniden heyecanlandırmaz. Üstelik bu durumda olan kişiler devamlı olarak başarısız olacağına inanmasına ve dolayısıyla bir şeyler üretmek istememesine yol açar. Kişinin bu şekilde hissetmesinin, başka bir deyişle motivasyon eksikliği nedenleriyse merak konusudur.
Kaygı ve stres, motivasyon eksikliği nedenleri arasında yer alan en önemli faktörlerden biridir. Kişinin gerçekleştirmek istediği şeylerle alakalı duyduğu kaygı, stres ya da devamlı olarak olumsuzluklara odaklanma durumu, motivasyonu yerle bir eden etkenlerdendir. Başarılı olmak isteyen insanların yapması gereken en önemli şeyse bu gibi olumsuzluklardan uzak durmak, iyi düşünüp yapmak istediklerine odaklanmaktır.
Diğer yandan bireyin yaşamını olumsuz yönde etkileyen motivasyon eksikliğinden kurtulabilmek adına bir uzman psikologdan profesyonel destek alması da oldukça faydalı olacaktır.
Çocuklarda Motivasyon Eksikliği
Günümüz şartlarında ortalama 6 yaşından itibaren eğitim hayatına başlayan çocuklar, uzun yıllar boyunca ders dinlemek, anlatılanları öğrenmek, pek çok farklı sınava girmek zorunda kalıyor. Bu süreçte çocuklarda motivasyon eksikliğiyle karşılaşabilmek mümkün olurken, bunun nedeni olarak daha önce deneyimlemedikleri eğitim hayatı gösterilir. Fakat aile ve öğretmenlerin yardımıyla çocuklarda motivasyon eksikliğini ortadan kaldırabilmek mümkündür. Bunun için aile ve öğretmenlerin çocukla devamlı olarak iletişim halinde olması ve desteklemesi gerekir.
Diğer yandan her bireyde olduğu üzere öğrencilerde de motivasyonu artırabilmenin çeşitli yolları bulunur. Bazı öğrenciler kendi iç dünyalarında azim, haz ve hedeflerle motivasyon sağlarlar. Bazı öğrencilerse cezalandırılmama, dersten kalmama, aile baskısına maruz kalmama gibi durumlarla motive olurlar. Fakat bu gibi dışsal faktörler uzun süreli ve başarılı bir motivasyon için yeterli değildir.
Çocuklarla ya da öğrencilerle sağlıklı bir iletişim kurmak ve bu iletişi sürdürmek, öğrenci motivasyonunu artırma yöntemleri arasında yer alan bir durumdur. Özellikle sınav sürecinde motivasyon sorunu yaşayan öğrenciler için uygulanan ödül yöntemi, hedef görselleştirilmesi, kademeli olarak zorlukların üzerine gitmek de yine öğrenci motivasyonunu artırma yöntemleri arasında en etkili olanlarıdır.
Motivasyon problemiyle karşı karşıya kalan sınav dönemi öğrencisi, çalıştığı konuların zorluğu nedeniyle özgüven eksikliği yaşayabilir ya da bu gibi zor konuları çalışmak için gerekli motivasyonu bulamıyor olabilir. Bu gibi durumlarda özgüveni geri kazanmak son derece önemlidir. Çocukların ve öğrencilerin özgüven kazanması gerek eğitim hayatında gerekse günlük yaşamında başarılı olabilmesi için gerektiğinde bir uzmandan yardım alınması son derece faydalı olacaktır.
Motivasyon Eksikliği Nelere Yol Açar?
Motivasyonu olumsuz etkileyen faktörler gerek çocukların gerekse yetişkinlerin yaşamında çeşitli olumsuzluklara yol açar. Bu durumu birkaç küçük örnekle izah edebiliriz:
- Özgüven eksikliğine neden olur.
- Üretkenliği azaltır.
- Başarısızlığı beraberinde getirir.
- Stres, kaygı, anksiyete gibi çeşitli psikolojik sorunlara neden olur.
Kişinin, tüm hayatını olumsuz yönde etkileyebilecek bu gibi durumlarla karşılamaması adına motivasyonu düşüren faktörlerden uzak durması önemlidir. Ayrıca motivasyon yetersizliği ya da motivasyon eksikliğinin yol açtığı bu gibi durumlarda bir uzmandan destek alması da önemlidir.
Motivasyonu Artırmanın 8 Yolu
Motivasyonun eksik olması, kişinin kendisine olan güvenini, geleceğine yönelik umutlarını, başarılı olabileceğine yönelik inancını kaybetmesine yol açar. Bu gibi kötü düşüncelerin önüne geçebilmek açısından motivasyonu arttıran faktörler önemlidir. Kişinin yaşamında önemli bir yere sahip olan motivasyonu artırmanın yollarından kısaca bahsedebiliriz.
1. Bir Hedef Belirleyin
Motivasyonu artırmanın yollarından ilki, kişinin kendisine bir hedef belirlemesidir. Kendisine bir hedef belirleyen birey, o hedefe ulaşabilmek adına elinden gelenin en iyisini yapacaktır. Bu sayede yapabileceklerinin farkına vararak kendisini daha başarılı ve motive olmuş hissedecektir.
2. Korkularınızın Üzerine Gidin
Kişinin başarısız olmasına neden olan, onu geriye çeken bütün korkularıyla yüzleşmesi ve üzerinde gitmesi, motivasyonu etkileyen faktörlerden bir diğeridir. Bu faktör sayesinde kişinin korkularını değil kendisinin güçlü olduğunu öğrenmesi mümkün hale gelecektir.
3. Beslenme ve Uyku Düzeninize Dikkat Edin
Beslenme ve uyku düzeni, motivasyonu arttıran faktörler arasında yer alır. Vücudunun ihtiyaçlarını karşılayan bir kişi motivasyon eksikliğiyle karşılaşmaz. Dolayısıyla motivasyon eksikliğinin neden olacağı olumsuzluklarla karşılaşmamak adına bol bol su tüketmek, sağlıklı beslenmek ve belirli bir uyku düzeni oluşturmak gerekir.
4. Kişisel Gelişime Önem Verin
Kişisel gelişim için atılan her adım, kişinin özgüvenini artıracaktır. Öğrenmeye ve yeniliklere açık olmak son derece önemli olurken, edinilen her yeni bilgi kişinin motivasyonunu olumlu yönde etkileyecektir.
5. Hobiler Edinin
Resim yapmak, koşuya çıkmak, sanatla ilgilenmek ve bu gibi çeşitli hobiler edinmek, motivasyonu arttıran faktörlerden bir diğeridir. Bu gibi aktiviteler kişinin ruh sağlığına iyi geldiğinden, aynı zamanda motivasyonunu da etkileyen faktörlerdir.
6. Başarı Öykülerinden Yararlanın
Motivasyon ihtiyacını giderebilmek adına kişinin kendisine örnek aldığı insanların hayat hikayelerinden ilham alması da bu anlamda önemli bir adım olacaktır. Kişi kendisini örnek aldığı insanın yerine koyduğunda, onun başardığı her şeyi kendisinin de başaracağına ikna olacaktır. Diğer yandan kişinin çok fazla okuyup araştırma yapması, pes etmemesi ve başarabilmesi için inatçı olması gerekir.
7. Kendinizi Ödüllendirin
Kişinin kendisine koyduğu hedefleri başarılı bir şekilde tamamlaması durumunda ufak tefek ödüller vererek kutlaması da motivasyonu artıran başka bir etkendir. Bu durumu bir örnekle açıklamamız gerekirse; birey istediği bir kıyafeti satın alabilir, sevdiği insanlarla bir kafede oturup kahve içebilir ve bu şekilde kısa molalarla kendisini ödüllendirebilir. Böylelikle birey, hedefine ulaşabilmek adına daha fazla motive olduğunu hissedecektir.
8. Gerektiğinde Uzman Psikologdan Yardım Alın
Motivasyon eksikliği, günümüzde hemen her yaştan insanın sıklıkla karşılaşacağı durumlardan biridir. Bu durumun üstesinden gelmek çoğu zaman kolay olsa da bazen motivasyon kaybıyla ortaya çıkan özgüven eksikliği, bireyin hayatında daha ciddi sorunlara yol açabilir. Motivasyon sorununun üstesinden gelemeyen bir bireyin hayat motivasyonu da olumsuz yönde etkilenecektir. Bu durumların önüne geçebilmek ve süreci hızlandırmak adına bir uzman psikologdan yardım alınması gerekir.
Motivasyon kaybı bazen tükenmişlik sendromundan kaynaklanabilir. Kişi kendisine gereğinden fazla yükleniyorsa, ciddi ölçüde stres yaşıyorsa, mutsuzluktan kurtulması pek de kolay olmayabilir. Üstelik bu sürecin sonucunda da motivasyonu düşük olacaktır. İlk etapta bu durum yalnızca motivasyon problemi gibi görünse de tükenmişlik sendromu uzun vadede kendisini gösterdiğinden hemen anlaşılamayabilir. Dolayısıyla motivasyon eksikliği gibi durumlarda psikoloğa danışmak ve sorunlara erken müdahale etmek önerilir.
Motivasyon eksikliği tedavisi, çoğu zaman uzman psikolog ve terapistler tarafından sağlanan bir tedavi sürecidir. Uzmanlar, motivasyon eksikliğiyle karşı karşıya olan danışanlarında öncelikle bu sorunun kaynağını tespit edebilmek adına çalışmalar yürütür. Sonrasındaysa çeşitli terapi yöntemlerle sorunu çözüme kavuşturabilmek adına motivasyon eksikliği tedavisi gerçekleştirir.
Sizde kendiniz ya da çevrenizdeki yakınlarınızda motivasyon eksikliği gibi bir problemle karşılaşırsanız bizimle iletişime geçebilir, uzman psikologlarımızdan profesyonel olarak terapi alabilirsiniz.
