Cinsel ilişki esnasında kadın ve erkeklerin zaman zaman çeşitli sorunlar yaşaması doğal bir durumdur. Çiftlerin uyumsuzluğu, orgazm olamama sorunu, cinsel isteksizlik gibi problemler, tedaviyle üstesinden gelinebilecek problemlerdendir. Vajinismus da bu sorunlar arasında yer alırken, vajina kaslarında ortaya çıkan bir problem nedeniyle cinsel birlikteliği olumsuz yönde etkileyen bir problem olarak ifade edilir.

Cinsel işlev bozukluklarından biri olan vajinismus, dünya genelinde birçok kadında yaygın olarak görülen bir durumdur. Tedavisi mümkün olan bu sorunda, kadınların birçoğu bu sorunun yalnızca kendisinde olduğunu düşünmesi, cinsellikle alakalı konuşmaktan kaçınması, tedavi süreci olumsuz yönde etkileyen faktörlerdendir. Bununla beraber hastalığın tedavisinin ertelenmesi de yine süreci zorlayan ve daha ciddi sağlık sorunlarına neden olan faktörler arasında yer alır.

Bu türden cinsel işlev bozukluklarında hastanın bir uzman psikologdan yardım alması gerekir. Böylelikle sorunun kısa sürede çözüme kavuşturulması sağlanırken, bu cinsel işlev bozukluğunun yol açacağı sağlık sorunlarının da önüne geçilmesi mümkündür.

Vajinismus Nedir?

Vajinismus; vajina girişi ve çevresindeki kasların istemsizce kasılması neticesinde cinsel birlikteliğin ağrılı ve sancılı ya da o an için imkânsız hale dönüşmesi olarak tanımlanır.

İnsan vücudunda pek çok farklı kas bulunur. Bulunduğu bölgeye bağlı olarak çeşitli özelliklere sahip olan kasların en önemli görevi, esnek bir şekilde hareket etmeye yardımcı olmaktır. Bu kaslar sayesinde cinsel ilişki esnasında yeterli düzeyde esneme sağlanır ve bu sayede vajinal penetrasyon meydana gelir.

Psikolojik ya da fizyolojik sebeplerle vajinadaki kasların gerekli esnemeye müsaade etmeyecek kadar kasılması ve bunun sonucunda vajinanın cinsel ilişkiyi engellemesi vajinismus hastalığı olarak ifade edilir.

Bazı kadınlar, ilk cinsel ilişki öncesinde bedeniyle ya da cinsellikle alakalı yanlış düşüncelere sahip olabilir. Bu durum, toplumda cinselliğin bastırılması ya da dile getirilmesinin ayıplanması nedeniyle ortaya çıkar. Cinsel eğitim sürecinin doğru bir şekilde sürdürüldüğü, çevre baskısının daha az olduğu toplumlarda bu hastalık son derece ender görülen bir durumdur. Türk toplumundaysa cinsellikle alakalı problemlerin büyük çoğunluğu vajinismus tıkanıklığına dayanır. Bu hastalık sık rastlanan ama tedavisi mümkün olan bir cinsel işlev bozukluğudur.

Vajinismus Çeşitleri Nelerdir?

Vajinismus çeşitleri, cinsel hayatta semptomların ne zaman ortaya çıktığıyla alakalı birincil (primer) ve ikincil (sekonder) vajinismus olarak iki başlık altında incelenir.

Birincil (Primer) Vajinismus

Kadınlarda görülen belirtilerin ilk cinsellik deneyiminde, vajinal penetrasyon sırasında ortaya çıkması durumunda birincil (primer) vajinismus olarak nitelendirilir. Bu türde, kadının geçmişte edindiği yanlış bilgiler sebebiyle duyduğu korku, kaygı ve stres durumu, cinsel birleşmenin gerçekleşmesine müsaade etmez. Kendi cinselliğiyle henüz tanışmamış olan kadın partnerinden çekinirken, aynı zamanda vajinayla alakalı herhangi bir durumdan da rahatsız olur. Bu tür problemler nedeniyle çiftin cinsel hayatı da olumsuz yönde etkilenir.

İkincil (Sekonder) Vajinismus

Bazen ilk cinsel deneyimin edinilmesinin ardından gerçekleşen birlikteliklerde çeşitli problemler ortaya çıkabilir. Vajinismus belirtileri ilk cinsel deneyimin ardından kısa süre sonrasında kendisini gösterebilirken, seneler sonra da görülmesi mümkün olabilir. Geçmişte gerçekleştirilen doğumla alakalı travmalar, kötü geçen bir jinekolojik muayene, kürtaj, düşük ya da bu gibi çeşitli durumlar bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu durum, ikincil (sekonder) vajinismus olarak adlandırılır.

Vajinanın kapanması, kadının kontrollü bir şekilde gerçekleştirdiği bir durum değildir. Dolayısıyla hastalığın kendiliğinden geçmesini beklemek doğru değildir. Sorunun görmezden gelinmesi ve tedavinin ertelenmesi hiçbir fayda vermeyeceği gibi çift arasında daha büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olacaktır.

Bu gibi durumlarda vajinismusun bir hastalık olarak kabul edilmesi, durumun ne denli ciddi olduğunun farkına varılması önemlidir. Bu farkındalığın sonrasında olabildiğince hızlı bir şekilde bir uzman psikolog desteği alınmalıdır. Vajinismus tedavisi yapılan hastalarda problemin üstesinden gelinmesi mümkün olurken, tedavi sonrasında hastalığın yeniden kendisini göstermesi de son derece nadirdir.

Vajinismus Nedenleri Nelerdir?

Vajinismus nedenleri hakkında kesin bir kanı bulunmazken, bazı fiziksel ve duygusal tetikleyicilerin olduğu düşünülmektedir. Bazı kadınlarda her iki türden tetikleyicilerin de bu türden bir cinsel işlev bozukluğuna yol açtığı görülebilir.

Duygusal Tetikleyiciler

• Kaygı ve stres
• Kürtaj
• Hamilelik korkusu
• Travmatik düşük
• Cinsel performans için yetersizlik hissi
• Depresyon
• Partnerinden utanmak ve çekinmek
• Travmatik jinekolojik muayene
• Genel anksiyete
• İlk gece, kızlık zarı gibi konularda bilinen yanlışlar
• Kendi vücudunu beğenmeme gibi özgüven sorunları
• Kadının partneri tarafından ilişkiye zorlanması

Fiziksel Tetikleyiciler

• Menopoz
• Vajina kuruluğu
• Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri
• Endometriozis
• Vajina içerisinde perde olması durumu
• Pelvis operasyonu
• Kanser
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Vajinanın kısa olması
• Yetersiz ön sevişme
• Doğum esnasında oluşan vajinal yırtıklar
• Egzama, sedef gibi deri hastalıkları

Vajinismus Belirtileri Nelerdir?

Vajinismus belirtileri, hastalığın seviyesine ve kişiye bağlı olarak değişiklik gösterir. Buna karşın genel olarak bu hastalığın belirtilerini şu şekilde örneklendirebiliriz:

• Cinsel birliktelik esnasında vajinada ilişkiyi imkânsız kılacak kadar kasılma ve spazmların yaşanması
• Cinsel birliktelik için istek duyulmasına rağmen yoğun bir şekilde kendini kapatma hissi
• Cinsel birliktelik esnasında istemsizce bacakları kapatma isteği
• Vajinada kuruluk olması
• Fitil ve tampon kullanımında da aynı hissiyatın yaşanması
• Jinekolojik muayeneden korku ve rahatsızlık duyulması
• İlişki esnasında korkudan kaynaklı olarak titreme ve terleme olması
• Jinekolojik muayene esnasında cinsel ilişkide olduğu gibi vajina kaslarının kasılması
• Cinsel birliktelik gerçekleştirilse dahi vajinada oluşan ağrı, sancı ve yanma hissi

Bu gibi semptomlardan biri ya da birkaçının görüldüğü kişilerde bu hastalıktan şüphelenilebilir.

Vajinismus Görülme Sıklığı Nedir? Kimlerde Görülür?

Türkiye’de cinsellik konusunu dile getirmenin güçlüğü göz önünde bulundurulduğunda, bu alanda yapılan saha araştırmalarının yeterli olmadığı anlaşılabilir. Genel toplumda bu hastalığın yaygınlığıyla alakalı çelişkili veriler bulunsa da Türkiye’de ve diğer geleneksel kültürlere bağlı ülkelerde sık görülen bir durumdur. Yapılan araştırmalarda kadınların %54’ünde ilk gece korkusu, acı hissi ve kaçınma davranışları nedeniyle birleşmenin sağlanamadığına rastlanırken, bunların %17’sinde hala birleşme problemlerinin devam ettiği gözlemlenmiştir. Bu araştırmaya konu olan kadınların %10’unda bu cinsel işlev bozukluğundan bahsedebilmek mümkündür. Üstelik bu veri azımsanamayacak düzeydedir.

Genel olarak ülkemizde uzman psikologlardan yardım alan hastaların %50’sinin hastalık semptomlarına sahip olduğu bilinirken, batılı ülkelerde bu oranın %10 civarında olduğu da bilinmektedir. Çoğunlukla birleşmeyi sağlamayan çiftlerin yardım aldığı, ağrılı ve sancılı ilişki yaşayan hastaların yardım aldığı göz önünde bulundurulduğunda, bu oranı belirlemek daha güç bir hal alır.

Kadınlarda sıklıkla rastlanan bu cinsel işlev bozukluğu, eğitim, yaş, sosyokültürel farklılıklar ya da bu gibi etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalık değildir. Bu durumda sanıldığının aksine tüm bu etkenler bu cinsel işlev bozukluğuna zemin hazırlamaz. Tedavi için hastanın bir uzmana danışması sorunun fark edilmesinden yıllar sonra olabileceği gibi, çeşitli yaş gruplarından hastalar da tedavi için başvurabilir.

Vajinismusu Olan Kadınlar Hamile Kalabilir mi?

Vajinismus sadece cinsel birlikteliğe engel olan bir durumdur. Dolayısıyla hastaların hamile kalması mümkündür. Ancak vajinanın ağzına bırakılan spermlerle hamilelik oluşursa, bu çok küçük bir ihtimaldir. Böyle bir durumda da bu bozukluk için acil bir tedavi gerekir. Tedavi edilmeyen hastaların korkuları nedeniyle normal doğum yapmaları pek de mümkün değildir. Bu hastalar aynı şekilde jinekolojik muayeneden de kaçınırlar. Bu durum, olası hamilelik komplikasyonlarında hem anne hem de bebek risk taşır.

Diğer yandan ağrılı ve sancılı cinsel ilişki yaşayan hafif vajinismusu olan kadınlarda da hamilelik ve doğum süreci zor geçebilir.

Vajinismus Cinsel İlişkiyi Nasıl Etkiler?

Vajinismus cinsel ilişkinin en büyük düşmanlarından biridir. Dolayısıyla bu hastalık cinsel ilişkiyi olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olarak nitelendirilebilir. Özellikle de erkekler bu durumu bir hastalık olarak kabul etmediklerinden ya da doğru bilgiye sahip olmadıklarından bu durumu reddedilme olarak algılayarak kırılganlık yaşayabilir ve kendisinin yetersiz olduğunu düşünebilir. Bu durum neticesinde de sertleşme sorunu, cinsel isteksizlik gibi çeşitli cinsel işlev bozuklukları ortaya çıkabilir. Bu gibi sorunlar cinsel ilişkiyi işin içinden çıkılamaz bir hale sokabilir.

Vajinismus Tanısı Nasıl Koyulur?

Vajinismus belirtileri gösteren kadınların ilk olarak Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına müracaat etmesi gerekir. Muayene esnasında hastanın tedaviye yanıt vermesi ve korkmaması adına alanında uzman plan bir hekimden yardım alınması önemlidir. Uzman hekim tarafından vajinismus tanısı koyulan hastalar daha sonra tedavi için uzman psikologlara yönlendirilir.

Vajinismus Kendiliğinden Geçer mi?

Vajinismusun kendiliğinden geçmesi pek de mümkün olan bir durum değildir. Bu türden bir cinsel işlev bozukluğuna olan kadınların tedavi için hem bir Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanından hem de uzman psikologdan yardım alması gerekir.

Vajinismus Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Vajinismus tedavi edilmezse, zaman içerisinde kadının cinselliğe karşı düşünce ve yaklaşımlarının değişmesine yol açar. Tedaviye başvurmayan bu hastalarda zamanla cinsel istek azalır ve durum kadının partnerini de olumsuz yönde etkiler. Bu hastalığın kadınlarda görüldüğü bir gerçek olsa da bir çift sorunu olarak kabul edilmesi önemlidir. Ayrıca bu gibi kötü sonuçlarla karşılaşmamak adına bu hastalığın tedavisi de büyük önem teşkil eder.

Vajinismus Tedavisi Nasıl Yapılır?

Vajinismus, tümüyle tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Bu cinsel işlev bozukluğunun tedavisi için ilk olarak hastanın durumunun farkına varması ve tedaviyi kabul etmesi gerekir. Bu hastalığın tedavisinde uzmanlar tarafından uygulanan çeşitli yöntemler bulunur. Bu yöntemlerin ve tedavinin planlamasından önce hastanın neden bu hastalıkla karşı karşıya olduğunu ve hastalığın ne seviyede olduğunun tespit edilmesi gerekir.

Genel olarak vajinismusun tedavisinde uygulanan yöntemlerden kısaca bahsetmemiz gerekirse şu şekilde örneklendirebiliriz:

Cinsel Terapi

Cinsel terapi, bu hastalık için en başarılı tedavi yöntemlerinden biridir. Bu türden cinsel işlev bozukluğunda en kısa sürede dönüş sağlayan tedavi yöntemi olarak değerlendirilen cinsel terapinin başarı oranı neredeyse %100’e yakındır. Tedavinin kaç seans devam etmesi gerektiği, hastanın tepkilerine ve hastalığın seviyesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Cinsel terapi seansları yalnızca kadının katılımıyla gerçekleştirilebileceği gibi partnerin katılımıyla da gerçekleştirilebilir.

Bu yöntemde uygulanan en etkili metot duyarsızlaştırma olarak bilinir. Bu terapi metodu sayesinde kadının bedenini tanıması sağlanırken, aynı zamanda aşama aşama cinsel birlikteliğe hazırlanması sağlanır.

Egzersizler

Hastalık ileri düzeye ulaştığında yalnızca terapi yeterli olmayabilir. Bu gibi durumlarda vajinismus egzersizlerinden yardım alınması gerekir. Daha etkili ve kalıcı sonuçlar almaya yardımcı olan bu egzersizler, gevşeme aktiviteleri, kegel ve solunum egzersizlerinden oluşur. Bu egzersizler sayesinde kadının cinsel ilişkiye hazır hale gelmesi sağlanır.

Botoks Uygulaması

Botoks, günümüzde pek çok farklı sorunun tedavisinde kullanılan bir yöntem olurken, bu hastalık için de kullanılmaktadır. Vajinismus botoks ile tedavi edilebilen bir hastalık olurken, anestezi altında uygulanan bu yöntemde vajina kaslarının kontrolsüz olarak kasılması durdurulabilir.

Darbeli Radyo Frekansı (DRP)

Darbeli radyo frekansı (DRF), kısmen yeni bir tedavi yöntemi olarak ifade edilebilir. Gerçekleştirilen sınırlı araştırmalarda, sinir ağrısı için kullanılan bu yöntemin iyileştirme potansiyeline sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Vajinismusu Önleyebilmek Mümkün mü?

Vajinismusu önlemek ve hastalıktan korunmak için uygulanabilecek yöntemler bulunur. Uzmanların bu konuda verdiği önerileri şu şekilde örneklendirebiliriz:

• Madde ve alkol tüketiminden uzak durmalısınız. Alkol ve madde, cinsel tepkileri azaltır.
• Sigarayı bırakmalısınız. Sigara tüketimi, vücuttaki kan akışının dengesini bozarken, bu durum kasılmalara yol açar.
• Fiziksel aktivitelere önem vermelisiniz. Düzenli olarak spor, yoga, egzersiz ve meditasyon yapmak stresi azaltır ve kasların gevşemesine yardımcı olur.
• Kendinize zaman ayırmalısınız. Kendinize zaman ayırarak stresle başa çıkabilir ve ruh halinizi iyileştirebilirsiniz. Aynı zamanda kendinizi daha özgüvenli hissedebilirsiniz.

Siz de kendinizde ya da yakınlarınızda bu türden bir cinsel işlev bozukluğu semptomlarına sahip olduğunu düşündüğünüz kişiler için kliniğimize müracaat edebilir, uzman psikologlarımızdan profesyonel bir destek alabilirsiniz.